In mijn dagelijkse werk bij The NeXt Step Company spreek ik regelmatig leiders die erkennen hoe belangrijk opvolgingsplanning is. Toch merk ik telkens weer dat dit onderwerp gevoelig ligt en vaak op de lange baan geschoven wordt. Niet omdat leiders het niet belangrijk vinden, maar omdat opvolgingsplanning hen confronteert met diepere persoonlijke thema’s zoals identiteit, macht en kwetsbaarheid.
Waarom opvolgingsplanning emotioneel beladen is
Leiders identificeren zich vaak sterk met hun rol en de invloed die daarmee gepaard gaat. Leiders halen betekenis, status en persoonlijke voldoening uit hun leiderschapspositie. Het vooruitzicht om deze rol los te moeten laten raakt hen op een diep psychologisch niveau en kan zelfs bedreigend aanvoelen.
Ik zie vaak dat dit leidt tot:
- Het uitstellen van noodzakelijke gesprekken over opvolging
- Oppervlakkige of onvolledige opvolgingsplannen
- Het selecteren van opvolgers die vooral op hen lijken in plaats van te kiezen voor diversiteit en complementariteit
De verborgen psychologische barrière
Uit onderzoek blijkt dat leiderschap diep verweven is met persoonlijke identiteit. Opvolgingsplanning betekent het erkennen van het tijdelijke karakter van hun positie en hun eigen kwetsbaarheid. Dit kan voor leiders confronterend zijn, omdat ze worden gedwongen stil te staan bij hun vertrek en de mogelijke verlieservaringen die dit met zich meebrengt.
Hoe doorbreek je deze psychologische blokkade?
Als je binnenkort afscheid gaat nemen van jouw leiderschapsrol:
- Wees eerlijk naar jezelf over wat je voelt bij het idee van loslaten.
- Bouw bewust aan een identiteit buiten je leiderschap, met nieuwe interesses en relaties.
- Accepteer je zorgen als onderdeel van het proces; het is normaal om je onzeker te voelen.
Als je opvolger bent:
- Neem bewust tijd om te observeren en begrijpen voordat je veranderingen doorvoert.
- Erken wat er goed gaat en respecteer de nalatenschap van je voorganger, terwijl je duidelijk blijft over jouw eigen visie.
- Bouw actief aan vertrouwen binnen je nieuwe rol en team.
Voor zowel vertrekkende als inkomende leiders:
- Creëer een veilige, open omgeving waarin verwachtingen, zorgen en onzekerheden uitgesproken kunnen worden.
- Maak samen duidelijke afspraken over het transitieproces en wanneer bevoegdheden overgedragen worden.
- Richt je gezamenlijk op het toekomstige succes en de continuïteit van de organisatie.
Mijn overtuiging:
Opvolgingsplanning vraagt niet alleen om praktische acties, maar vooral om moedige en diepgaande zelfreflectie. Bij The NeXt Step Company ondersteun ik leiders juist op dit gevoelige en persoonlijke vlak. Alleen door deze confrontatie aan te gaan, leg je de basis voor echte, duurzame continuïteit.
Durf jij jouw opvolgingsplanning écht serieus te nemen en jouw organisatie daarmee sterker te maken?
